- Login of registreer om te kunnen reageren
Door Mariese Schuurman op 18 october 2017 om 16:29
Tweejaarlijks heeft in het Friese dorp Exmorra het dichtersfestival ‘Dichter op de Deel’ plaats, dat inmiddels is uitgegroeid tot een van de meest succesvolle poëzie-evenementen in Friesland. Het is een project van de Kunstvereniging Kunst Achter Dijken in Súdwest Fryslân.
De zesde editie op zondag 10 september 2017 staat in het teken van verscheidenheid, verbinding en voordracht. De Friese taal is een belangrijke bindende factor. Onder het gebinte van een oude stelpboerderij uit 1880 delen negen professionele dichters uit zowel Friesland als andere, Nederlandstalige windstreken hun prachtige regels en voordracht met het publiek en met elkaar. Dit zorgt voor een ervaring die meer is dan de som der delen: de klankkleur, de warmte van de stemmen en het ritme vullen de eeuwenoude schuur en bieden een overweldigende ervaring.
Verscheidenheid komt op het podium door onder meer de Irakese Rodaan Al Galidi te programmeren naast de tachtigjarige Aggie van der Meer uit Bolsward; de drieëntwintigjarige Obe Alkema en de jonge Belgische Charlotte van de Broeck - exponent van een moderne voordrachtstijl - naast de nestor en P.C. Hooft-laureaat Tonnus Oosterhof.
Verbinding wordt tot stand gebracht door het unieke vertaalproject. Nederlandstalige gedichten worden in het Fries vertaald en zo wordt het Fries niet alleen de rode draad van de middag, maar wordt haar schoonheid ook nog eens in het zonnetje gezet.
Voordracht krijgt nog eens extra nadruk met podiumgiganten op de planken als Tjitske Jansen en Tsead Bruinja die bijzonder goed in staat zijn om de kunst van de pakkende voordracht voor het voetlicht te brengen.
Het literaire genre poëzie leeft momenteel meer dan ooit te voren. Overal schieten evenementen uit de grond die poëzie ruim baan geven. En dan met name de voordracht. In parken, tuinen, op boten, in bussen of grote festivals zoals Dichters in de Prinsentuin in Groningen, Literatuurhuis Utrecht, Wintertuin Nijmegen. Meer en meer springt de voordracht op de voorgrond. Er is sprake van een jonge generatie voor wie een levendige voordracht deel uit maakt van hun werk. Dichter Daniël Dee zegt het zo: ‘Een goede performer is een gids door zijn eigen werk’. Een heel circuit bestaat er inmiddels in Nederland waarin een enorme variëteit aan stemmen floreert. De vereniging wil met Dichter op de Deel een pleitbezorger zijn voor deze rijkdom aan stemmen in de Nederlandse en Friestalige poëzie. En dat op een plek waar dat podium nog niet zo vanzelfsprekend is als in een grote stad of in de Randstad: namelijk in een Fries dorp. Het poëzie-aanbod is, voor een klein taalgebied als het onze, groot én divers. En niet in de laatste plaats wil zij een platform creëren voor onbekend, plaatselijk of regionaal talent.
Uitvoerende kunstenaars
Poëzie
Tonnus Oosterhoff (1953) ontving in 2012 de P.C. Hooftprijs. Hij is een veelzijdig belangrijk dichter die het niet schuwt om te spelen met de heilige huisjes van de poëzie. Vele bundels heeft hij op zijn naam staan, hij schrijft ook proza en essays en zelfs hoorspelen. ‘Hier drijft weg’ (2012) is de bundel met zijn verzamelde gedichten. Warm en laag leest hij zijn gedichten aangrijpend voor.
Rodaan Al Galidi (1971). Irakees van afkomst, in Nederland sinds 1998. Grote omzwervingen gingen vooraf aan zijn uiteindelijke inburgering. Hij publiceerde proza, waarvan ‘Hoe ik talent voor het leven kreeg’ het bekendst is. En een lijst poëziebundels. ‘De herfst van Zorro’ werd genomineerd voor de VSB-poëzieprijs (2007). Met zijn meest recente bundel is ‘Koelkastlicht’ is hij weer voor die prijs genomineerd.
Aggie van der Meer (1927) kan de nestor van de Friese poëzie genoemd worden. Zij komt uit Bolsward vlak bij Exmorra. Zij schrijft vitaal werk, altijd in het Fries, maar onlangs bracht zij voor het eerst een tweetalige bundel uit: ‘Tei-izzje/Lokazen.’ Als oudere Friese dichteres zal zij een bijzonder aspect aan Dichter op de Deel toevoegen.
Tsead Bruinja is Fries- en Nederlandstalig dichter. Hij treedt op in binnen- en buitenland en laat van zich horen op vele gebieden die de poëzie betreffen, zoals op festivals en in radioprogramma’s. Hij heeft een bezwerende, mooie, zangerige voordracht in het Fries. Hij zal samen met verenigingslid Dien L. de Boer zorg dragen voor de presentatie, voor de vertalingen en eigen gedichten voorlezen.
Tjitske Jansen (1971) schreef dichtbundels die tot de best verkochte van Nederland behoren, zoals ‘Het moest maar eens gaan sneeuwen.‘ In de pers wordt zij een ‘podiumdier’ genoemd. Ze zegt dat ze naast schrijver, tekstperformer is en ze ziet het voordragen van haar werk als een vorm van theater. Ze is veelgevraagd op scholen en festivals.
Charlotte Van der Broeck (1991) komt uit Antwerpen. Ze debuteerde in 2015 met ‘Kameleon’ en ontving in 2016 de Herman de Coninckprijs. Met haar innemende voordracht sloot zij de Nacht van de Poëzie af in 2015. Als jongste gastlandspreker ooit verzorgde zij in oktober vorig jaar, samen met Arnon Grunberg, de opening van de Frankfurter Buchmesse.
Arjan Hut (1976) is dichter in het Fries en Nederlands. In 2005 en 2006 was hij stadsdichter van Leeuwarden. Werkte onder andere voor omroep Friesland. Er zijn op verscheidene plekken in Leeuwarden in steen uitgehouwen teksten van hem te vinden. Zijn meest recente bundel gedichten is ‘Aurora Bossa Nova’.
Obe Alkema (1993) is afkomstig uit Leeuwarden en woont nu in Amsterdam. Hij is niet alleen dichter maar ook criticus voor NRC Handelsblad en het Friesch Dagblad. Hij is blogger en ook publiceert hij in/op diverse Nederlandse, Vlaamse en internationale tijdschriften/platforms.
Dien L. de Boer (1957) is lid van vereniging Kunst Achter Dijken en woont en werkt in het Exmorra. Als afgevaardigde van de vereniging neemt zij als vrijwilliger een groot deel van de organisatie en presentatie voor haar rekening, maar zal ook uit eigen werk voordragen. Naast artikelen over literatuur, theater en muziek voor tijdschriften en sites heeft zij zich in Friesland toegelegd op poëzie. Haar bundel ‘Niet het moment maar het nagonzen’ verscheen in 2014. Zij droeg voor op vele podia. Haar inzet om poëzie een plaats te geven in de Kunstvereniging Kunst Achter Dijken was direct een succes.
Muziek
De formatie Hilbrandt uit Leeuwarden, met Nederlandstalige songs en ballades, heeft een opzwepende podium-act. Er wordt gezongen en gespeeld in verschillende formaties van zangers en muzikanten. De band neemt de vrijheid om over uiteenlopende onderwerpen te zingen maar de teksten zijn zo poëtisch dat ze zeker aansluiten bij Dichter op de Deel. En ze zullen ook een mate van vrolijkheid in het geheel brengen.
Beeldende kunst
Er wordt gekozen voor een beeldende kunstenaar uit de Kunstvereniging Kunst Achter Dijken: Yvonne Willems. Zij maakt deel uit van creatief ontwerpbureau Lokaal Werk in Pingjum. Zij zal haar vrije werk exposeren op de achterwand van de schuur. De werken zullen goed te zien zijn tijdens de voordrachten en daar een interactie mee aangaan.
Presentatie
Dit jaar wordt er gekozen voor een presentatie-duo. Dien L. de Boer, afgevaardigde van de vereniging, zal samen Tsead Bruinja, Fries dichter en vertaler, de presentatie voor haar rekening nemen. De combinatie is gekozen omdat Tsead Bruinja een goede performer is en het beste de Friese vertalingen van Nederlandse dichters kan voorlezen. Samen met Dien L. de Boer, die het programma en de plek door en door kent, zal dit, zeker ook in de man- vrouwafwisseling, een leuke, speelse presentatie geven.
